«Μια ολόκληρη εποχή μέσα από έναν αγώνα!»

Του Αριστοτέλη Μπενόγλου

(Από τον πρόλογο του βιβλίου)

Λένε ότι ο πλησιέστερος δρόμος προς τον θρύλο είναι ο θάνατος. Στις περιπτώσεις της παγκόσμιας και ελληνικής ιστορίας ή ακόμα και στις τέχνες, πολλοί σπουδαίοι άνθρωποι «έφυγαν» νωρίς, όμως θεοποιήθηκαν από τις ερχόμενες γενιές, από το κοινό. Έγιναν αθάνατοι, άφθαρτοι και η οντότητά τους απέκτησε τεράστια απήχηση. Ο Μέγας Αλέξανδρος έζησε μόλις 33 χρόνια και θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους στρατηλάτες ολόκληρης της ανθρωπότητας. Ο James Dean ήταν 24 ετών, όταν σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα. Ο χαμός του τον ανήγαγε σε «μύθο». Ίσως, αν ζούσε μέχρι τα βαθιά του γεράματα, να μην αντίκριζε ποτέ τις πιένες που γνώρισε μετά θάνατον. Οι «δικοί» μας, Νικόλας Άσιμος και Παύλος Σιδηρόπουλος, τα «ξωτικά» των Εξαρχείων, είναι αντίστοιχες περιπτώσεις: βιολογικά βραχύβιοι, μουσικά αθάνατοι.

Ο Άγγελος Μεσσάρης αποτελεί ίσως το πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα σε ό,τι αφορά τον ελληνικό αθλητισμό. Έζησε –ποδοσφαιρικά– μόλις τέσσερα χρόνια, επ’ ουδενί όμως μπορεί να συμπεριληφθεί στην κατηγορία των διάττοντων αστέρων. Πρόκειται για τον Αυγερινό που, ακόμα και 88 χρόνια έπειτα από τον ποδοσφαιρικό του «θάνατο», λάμπει στον αθηναϊκό ουρανό όσο ελάχιστα ουράνια αντικείμενα. Το πόσο σπουδαίος ποδοσφαιριστής ήταν ο «ξανθός άγγελος» δεν μπορούμε να το απαντήσουμε. Άλλωστε, δεν τον είδαμε ποτέ αγωνιζόμενο. Ίσως το ερώτημα αυτό να απαντάται ως εξής: ήταν τόσο σπουδαίος που μνημονεύεται ακόμα, που έγινε τραγούδι, που ο θρύλος του γαλούχησε γενιές παναθηναϊκών οπαδών –σε βαθμό που μόνο οι Δομάζος και Σαραβάκος κατόρθωσαν μετέπειτα–, που σήμερα, 90 χρόνια έπειτα από τη σημαντικότερη παράστασή του, το 8-2 απέναντι στον Ολυμπιακό, γίνεται και βιβλίο.

Ο καλός φίλος και συνοδοιπόρος στα ταξίδια του «πράσινου» χωροχρόνου, Ανδρέας Οικονόμου, έχει μια αδιαμφισβήτητη και σπάνια ικανότητα, με την πένα του, να σου ξετυλίγει με εύγλωττο και περιγραφικό τρόπο ακόμα και τις πιο μακρινές εποχές. Το ταλέντο του δεν θα το κρίνω εγώ, αλλά τα έργα στα οποία συμμετείχε: η Παναθηναϊκούπολη, η Λεωφόρος Ηρώων, το graphic novel 1908, το Και Χιλιάδες Τίτλοι, το Λεωφόρος Αλεξάνδρας 160, θα αποτελούν εσαεί σημείο αναφοράς για κάθε φίλο του Παναθηναϊκού και παρακαταθήκη για τις ερχόμενες γενιές που θα κληθούν να μελετήσουν την ιστορία του Συλλόγου Μεγάλου.

Το Εβάλαμε Οκτώ αποτελεί μοναδική περίπτωση βιβλίου, καθώς πρόκειται για πόνημα που, στην ουσία, καταπιάνεται από μοναχά ένα ποδοσφαιρικό παιχνίδι. Για να ολοκληρωθεί το έργο δαπανήθηκαν αμέτρητες ώρες σε βιβλιοθήκες και σε αρχειακές συλλογές ερευνητών, δημοσιογράφων, παλαιμάχων. Μέχρι και τον τελευταίο εν ζωή θεατή του ιστορικού αγώνα εντόπισε ο συγγραφέας, ώστε να διανθισθεί το βιβλίο με τις αναμνήσεις του.

Το Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός 8-2 της 1ης Ιουνίου 1930 και τα παρελκόμενά του άξιζε τελικά να γίνουν βιβλίο. Δεν είναι μόνο επειδή πρόκειται για το πρώτο επίσημο ντέρμπι «αιωνίων», ούτε επειδή έως σήμερα, τα ρεκόρ των οκτώ γκολ, καθώς και των έξι γκολ διαφοράς σε «πρασινοκόκκινες» αναμετρήσεις δεν έχουν καταρριφθεί. Είναι επειδή η εν λόγω αναμέτρηση δημιούργησε το ελληνικό ποδόσφαιρο όπως το γνωρίζουμε σήμερα, με τις αντιπαλότητές του, με την καζούρα του, με το απύθμενο μίσος του (που τότε ήταν, εκτός από αθλητικό, ταξικό και τοπικιστικό), με τα… όλα του!

Σκοπός του Ανδρέα Οικονόμου δεν είναι μόνο η περιγραφή ενός ποδοσφαιρικού ματς ή ενός πανελλήνιου πρωταθλήματος. Ο συγγραφέας επιχειρεί κάτι απείρως πιο σημαντικό: μέσω ενός αθλητικού γεγονότος να προσεγγίσει μια ολόκληρη εποχή, μια «Όμορφη Εποχή». Και να μας γεννήσει την εξής απορία: άραγε, αν η ζωή –όπως λένε– κάνει κύκλους, μπορεί η σημερινή κοινωνία να επιστρέψει –σε όλες τις εκφάνσεις της– σε εποχές θελκτικές όπως εκείνη των δεκαετιών 1920 και 1930; Η απάντηση ίσως να κρύβεται σε αυτό το βιβλίο.

Οι μηχανές του χρόνου, όπως η ασημί DeLorean που οδηγούσε ο Michael J. Fox στο “Back To The Future”, δεν είναι τίποτα άλλο παρά αποκυήματα της φαντασίας του εκάστοτε σκηνοθέτη. Αν υπήρχε τέτοια μηχανή, είναι βέβαιο ότι στο ηλεκτρονικό καντράν τόπου και χρόνου τηλεμεταφοράς πολλοί από εμάς θα επέλεγαν «Αθήνα, 01.06.1930». Μέχρι να εφευρεθούν και στην πραγματική ζωή ανάλογες DeLorean, το Εβάλαμε Οκτώ είναι το όχημά μας. Επιβιβαστείτε και… προσοχή μη συγκρουστείτε με τα φέρετρα των οπαδών του Ολυμπιακού ή με τα πράσινα τραμ της λεωφόρου Αλεξάνδρας κατά την τηλεμεταφορά!